Giữa thời đại 4.0, thói quen đọc sách trong gia đình đang đứng trước nguy cơ bị mờ nhạt. Thấu hiểu điều đó, trong khuôn khổ Tuần lễ Book Week 2025, TIMES và Vinschool (VinSmart City, Hà Nội) đã tổ chức buổi tọa đàm đặc biệt: “Đọc sách thời 4.0 – Vai trò của gia đình trong việc nuôi dưỡng thói quen đọc”.
Diễn giả Vũ Trọng Đại – Giám đốc TIMES, người đã dành hơn 20 năm gắn bó với ngành xuất bản – khẳng định: Hành trình “gieo mầm đọc” là hành trình song hành của cả gia đình, bắt đầu từ việc “Chọn đúng sách – Gieo đúng mầm”.
Bài viết này tổng hợp những bí quyết cốt lõi từ chuyên gia, giúp bạn xây dựng thói quen đọc sách bền vững trong gia đình hiện đại.
Diễn giả Vũ Trọng Đại – Giám đốc TIMES, người đã dành hơn 20 năm gắn bó với ngành xuất bản.
Tầm Quan Trọng Của Việc “Kết Nối” Trước Khi “Đọc Sách”
Giám đốc TIMES Vũ Trọng Đại nhấn mạnh: Việc đọc sách là mục đích, nhưng phụ huynh cần phải tìm cách kết nối để có thể “cùng con” trước. Mất kết nối là rào cản lớn nhất ngăn con đến với sách trong xã hội hiện đại.
Hiểu rõ “Mất Kết Nối”- Nguyên nhân và Biểu hiện trong gia đình 4.0
Trong nhịp sống bận rộn và sự chi phối của công nghệ, thời gian chất lượng dành cho con cái bị rút ngắn đáng kể. Sự mất kết nối biểu hiện rõ qua việc trẻ bị thay đổi tâm lý, ngại chia sẻ với cha mẹ; và tìm đến màn hình điện thoại, iPad để giải trí, lấp đầy khoảng trống cảm xúc.
Ông Vũ Trọng Đại khẳng định: “Thực tế không dễ dàng như thế trong các gia đình hiện đại.” Mọi sinh hoạt hàng ngày, bao gồm cả việc đọc sách, chỉ có thể diễn ra khi cha mẹ và con cái đã thực sự có sự đồng cảm và tin tưởng.
Ông Vũ Trọng Đại khẳng định Thực tế không dễ dàng như thế trong các gia đình hiện đại
Phương pháp “Học từ Chính Con Mình”- Chìa khóa để đồng hành
Giải pháp cốt lõi là cha mẹ phải dành thời gian cho gia đình để hiểu con mình, chấp nhận và học từ chính thế giới quan, sở thích hiện tại của chúng.
Chia sẻ của phụ huynh trường Vinschool về vấn đề đọc sách của con mình
Thách Thức “Đọc Sách Thời 4.0” – Giải Mã Những Vấn Đề Phổ Biến Của Phụ Huynh
Giải Quyết Bài Toán Lười Học & Mất Tập Trung Do Ảnh Hưởng Công Nghệ
Vấn đề cốt lõi là việc “dán mắt vào màn hình” gây ra sự thỏa mãn tức thì (instant gratification), làm giảm khả năng duy trì sự tập trung dài hạn.
- Sách là công cụ khôi phục sự tập trung sâu (Deep Focus) và rèn luyện tư duy phản biện.
- Cha mẹ nên bắt đầu bằng những cuốn sách mỏng, có nhiều hình ảnh, sau đó tăng dần độ phức tạp để từ từ xây dựng lại thói quen đọc.
Cách Xử Lý Sách “Độc Hại” Và Sách Dịch Kém Chất Lượng
Đây là vấn đề về cân bằng sở thích của con và chất lượng nội dung.
- Về sở thích ban đầu (Truyện tranh/Kinh dị):
Chuyên gia khuyên không nên cấm đoán ngay lập tức. Hãy dùng truyện tranh làm cầu nối ngôn ngữ và chuyển hướng dần sang sách chữ (ví dụ: thiết lập giờ đọc cân bằng 30 phút truyện tranh, 15 phút sách chữ; gợi ý sách phi hư cấu cùng chủ đề). - Về Sách Dịch Kém Chất Lượng:
Giám đốc TIMES khuyến cáo cha mẹ cần học cách trở thành người tiêu dùng thông thái, kiểm tra nguồn gốc NXB và Thông tin dịch giả để đảm bảo sách dịch có tính nhất quán và truyền tải đúng tinh thần gốc.
Vấn Đề Tâm Lý Và Định Hướng Nghề Nghiệp Ở Thanh Thiếu Niên (Gen Z)
Sách là công cụ lắng nghe và tư vấn hiệu quả trong giai đoạn tuổi teen. Diễn giả đã gợi ý những đầu sách đồng hành cùng con:
- Nuôi dạy trẻ: Bác sĩ Spock chăm sóc và nuôi dạy trẻ.
- Kết nối Gen Z: Trò chuyện cùng gen Z.
- Phát triển tư duy: Học tập suốt đời, Học như Einstein.
Hình ảnh đối thoại của phụ huynh cùng diễn giả
Vai Trò “Thư Viện Đầu Tiên” Của Gia Đình- Chọn Đúng Sách, Gieo Đúng Mầm
Ông Vũ Trọng Đại tin rằng mỗi gia đình là một “thư viện đầu tiên” của trẻ nhỏ. Vai trò của cha mẹ là trở thành người quản lý thư viện thông minh.
Tiêu Chí “Chọn Đúng Sách” Theo Độ Tuổi Và Mục Tiêu Phát Triển
Việc chọn sách cần gắn liền với mục tiêu giáo dục của gia đình:
- 0 – 6 tuổi: Sách phát triển cảm xúc, ngôn ngữ (Sách hình ảnh, truyện cổ tích).
- 7 – 11 tuổi: Sách xây dựng tư duy logic, khám phá (Khoa học thường thức, Tiểu thuyết phiêu lưu).
- 12+ tuổi: Sách định hướng cá nhân, tâm lý (Sách Triết học nhập môn, Tự truyện, Kỹ năng mềm).
Biến “Đọc Một Mình” Thành “Đồng Hành Cùng Nhau”
Giám đốc TIMES nhấn mạnh sự đồng hành là linh hồn của việc đọc sách. Cha mẹ nên biến đọc sách thành hoạt động chung:
- Cùng con Thiết kế Bìa sách hoặc sáng tạo thêm chương mới.
- Đóng vai nhân vật để thẩm thấu sâu hơn về cảm xúc.
- Tạo ‘Phút Kể Chuyện’ để con rèn luyện khả năng diễn đạt
Tóm Lược Key Takeaways: Xây Dựng Thói Quen Đọc Bền Vững
Mọi phương pháp đều sẵn có, chỉ chờ những bậc phụ huynh dành thời gian tìm hiểu và thực hành.
Ba chìa khóa cốt lõi từ ông Vũ Trọng Đại:
- Kết nối trước: Xây dựng lại sự đồng cảm và thời gian chất lượng với con.
- Chọn lọc thông minh: Ưu tiên sách chất lượng, đúng độ tuổi.
- Đồng hành: Đọc, thảo luận và biến sách thành hoạt động chung của cả nhà.
Hình ảnh phụ huynh chăm chú nghe diễn giả giải đáp những câu hỏi tiêu biểu
Sự kiện đã khép lại thành công tốt đẹp, nhận được nhiều sự quan tâm, hỏi – đáp từ các bậc phụ huynh. Với tọa đàm “Đọc sách thời 4.0 – Vai trò của gia đình trong việc nuôi dưỡng thói quen đọc”, TIMES mong rằng các bậc cha mẹ Vinschool nói riêng và cha mẹ nói chung sẽ tìm ra phương pháp để đồng hành cùng con nuôi dưỡng những thói quen tốt, trong đó có thói quen đọc sách.
Link Tham khảo:
Đọc Sách Thời 4.0: Bí Quyết “Gieo Mầm Đọc” Cùng Con Từ Góc Nhìn Chuyên Gia
Sách Trong hội thảo:
MUA SÁCH TẠI ĐÂY